niedziela, 24 listopada 2024

Niszczycielska siła wiatru

Silne wiatry mogą powodować wiele zniszczeń i stanowić zagrożenie dla życia ludzkiego. Skala Beauforta określa najsilniejszy wiatr jako huragan i daje mu wartość 12. Jednak możemy wyróżnić  wiele innych rodzajów bardzo silnych wiatrów  oraz określić ich nasilenie.

Huragan

Silny wiatr, którego średnia prędkość wynosi ponad 33 m/s czyli 12 stopni w skali Beauforta.

Skala Saffira-Simpsona

Skala pięciostopniowa pozwalająca określić siłę huraganu.

Cyklon tropikalny

Cyklon to zjawisko pogodowe o bardzo dużej intensywności, przemieszczające się nad oceanami, związane z układem niskiego ciśnienia. Przyczyną powstawania cyklonu są duże ilości wody parującej z oceanu, która unosząc się zostaje wychłodzona i skroplona.

Różnica temperatur, duża ilość chmur i deszczu oraz energii, wytworzona podczas schładzania mas powietrza i pary wodnej, wytwarzają siłę unoszącą ciepłe powietrze jeszcze wyżej oraz powodującą gwałtowny napływ kolejnych mas ciepłego i wilgotnego powietrza. Pod wpływem ruchu obrotowego Ziemi układ burzowy, zawierający chmury oraz dużą ilość ciepłego powietrza, zaczyna się wprawiać w ruch wirowy.
 

Układ burzowy tworzy tzw. oko cyklonu, wokół którego wirują chmury i powietrze. Pod wpływem prądów atmosferycznych cyklon zaczyna się przemieszczać. Powstający w ten sposób cyklon może trwać zazwyczaj kilka dni, a w szczególnych przypadkach nawet tydzień.

Oko cyklonu

Centralny bezwietrzny obszar cyklonu charakteryzujący się niskim ciśnieniem, podwyższoną temperaturą oraz brakiem chmur i opadów deszczu. Oko cyklonu może mieć średnicę od 20 do 50 kilometrów.

Podział cyklonów

Cyklon tropikalny o maksymalnej prędkości wiatru przy powierzchni Ziemi nie przekraczającej 17 m/s nazywa się depresją tropikalną.
Cyklon o maksymalnej prędkości wiatru nie przekraczającej 33 m/s jest nazywany sztormem tropikalnym.
Cyklony o prędkości przekraczającej 33 m/s mają różne nazwy – huragan, tajfun, silny cyklon tropikalny.

Regionalne nazwy cyklonów

Huragan (ang. hurricane) – obszar północnego Atlantyku, rejon zachodnioindyjski, północno-wschodni Pacyfik, południowo-wschodni Pacyfik.
Tajfun (ang. typhoon) – północno-zachodni Pacyfik.
Cyklon (ang. cyclone) – powstające w okresie styczeń-marzec cyklony tropikalne w rejonie Zatoki Bengalskiej, Morza Arabskiego, u południowej części Oceanu Indyjskiego.
Baguio (taj. bagujos, vagio) – rejon Filipin, najczęściej w okresie lipiec – listopad.
Willy-willies - północno-zachodnie wybrzeże Australii, Filipiny, Archipelag Malajski.

Nazwy cyklonów

Cyklony na Atlantyku Północnym są nazwane przez National Hurricane Center ze Stanów Zjednoczonych imionami. Zakres nazw jest ustalany w postaci 6 list, zawierających imiona obojga płci, ułożone w porządku alfabetycznym. Jednym z najbardziej znanych cyklonów jest Katrina z roku 2005. Dokonał on ogromnych spustoszeń w Nowym Orleanie i zajmuje 6 miejsce na liście atlantyckich cyklonów pod względem siły wiatru.

Tornado

Tornado to gwałtownie wirująca kolumna powietrza, będąca jednocześnie w kontakcie z powierzchnią ziemi i chmurami burzowymi. Przyczyną powstawania tornad są olbrzymie masy gorącego i wilgotnego powietrza uciekające bardzo szybko w górę, często za sprawą nadchodzącego frontu chłodnego. Wynikiem tego jest powstawanie gigantycznych rozmiarów chmur burzowych, tak zwanych cumulonimbusów, które rozrastając się bardzo szybko ku górze zasysają olbrzymią ilość powietrza u podstawy chmury. W wyniku tego następuje gwałtowny spadek ciśnienia atmosferycznego pod chmurą, co jest bezpośrednią przyczyną powstawania tornadowego leju. Lej ten obniża się zwykle od podstawy szybko rozwijającej się ku górze, zwykle bardzo ciemnej, jeszcze nieskroplonej chmury burzowej. Prędkość wiatru towarzyszącego tornadu może dochodzi do ponad 500 km/h. Tornada nazywa się też trąbami powietrznymi lub twisterami.

Skala Fujity

Siedmiostopniowa skala pozwalająca ocenić siłę tornad na podstawie zniszczeń zabudowy i roślin.